Kiedy powstało Państwo Izrael?

Po przegranej wojnie żydowskiej (66-73 n.e.), w trakcie której wojska rzymskie zniszczyły Świątynię Jerozolimską (70 r.), oraz po nieudanym powstaniu Bar-Kochby (132-135 n.e.) znaczna większość Żydów, zmuszona do opuszczenia Judei, rozproszyła się po całym świecie, otwierając w ten sposób nowy okres w historii swojego narodu – okres wielkiej diaspory. Trwał on blisko dwa tysiące lat – za jego zakończenie uznaje się bowiem powstanie Państwa Izrael w 1948 r.

Pomysł odrodzenia narodu żydowskiego przez jego powrót do historycznej kolebki i stworzenie na terenie Palestyny własnego państwa pojawił się w Europie pod koniec XIX w. jako odpowiedź na problemy asymilacyjne, rosnący antysemityzm i związane z nim pogromy Żydów w Imperium Rosyjskim. W 1890 r. Natan Birnbaum jako pierwszy nazwał nową ideologię i towarzyszący jej ruch polityczno-społeczny syjonizmem (od nazwy wzgórza Syjon w Jerozolimie, na którym stała Świątynia Salomona). 

Koncepcja syjonistyczna trafiła na podatny grunt: w latach 1881-1903 do Palestyny wyemigrowało około 25 tysięcy Żydów (większość z Rosji oraz z Jemenu) – była to tzw. pierwsza alija, czyli pierwsza faza napływu. Natomiast łącznie do momentu powstania Państwa Izrael w 1948 r. w ramach sześciu aliji do ojczyzny swoich ojców powróciło około 500-550 tysięcy osób.

Ciekawostka: pomimo wprowadzonego w 1950 r. przez parlament izraelski prawa powrotu, które daje Żydom prawo do osiedlenia się w Izraelu oraz do otrzymania obywatelstwa tego kraju, wciąż większość z nich żyje w diasporze (z około 14 milionów Żydów na świecie mniej więcej 6 milionów mieszka w Izraelu i 5,7 milionów w Stanach).

Niewątpliwie ważnym krokiem na drodze do utworzenia współczesnego Państwa Izrael stała się deklaracja ministra spraw zagranicznych, A.J. Balfoura, z 2 listopada 1917 r., zawierająca poparcie dla utworzenia „żydowskiej siedziby narodowej” w Palestynie. Ta akceptacja idei syjonistycznych przez Wielką Brytanię była niezbędna, gdyż w wyniku działań wojennych pod koniec 1917 r. Palestyna znalazła się właśnie w rękach Zjednoczonego Królestwa, a następnie w latach 1920-1948 była jego terytorium mandatowym.

Po upływie 30 lat od Deklaracji Balfoura, 29 listopada 1947 r., Zgromadzenie Ogólne ONZ zadecydowało o podziale ówczesnego Brytyjskiego Mandatu Palestyny na dwa kraje połączone unią gospodarczą. Pół roku później, 14 maja 1948 r., proklamowano niepodległość Państwa Izrael.

Rezolucja ONZ nie została jednak uznana przez państwa arabskie. W rezultacie w dniu ogłoszenia niepodległości Izraela do Palestyny wkroczyły wojska egipskie, irackie, syryjskie i transjordańskie. Rozpoczęła się I wojna izraelsko-arabska, zakończona 20 lipca 1949 r. Konflikt pomiędzy obiema stronami z mniejszym lub większym natężeniem trwa do dziś.