Co grozi za niestawienie się do sadu – jaka kara?

Co grozi za niestawienie się do sądu jako oskarżony?

Zgodnie z art. 377 § 3 Kodeksu postępowania karnego oskarżony, który nie pojawia się na obowiązkowej rozprawie, musi liczyć się z natychmiastowym zatrzymaniem i przymusowym doprowadzeniem. Nie grozi mu natomiast kara grzywny.

Jednocześnie obowiązujące przepisy zezwalają na prowadzenia postępowania karnego bez udziału oskarżonego w sytuacji, gdy ten nie stawi się na rozprawie. Wówczas sąd uznaje jego poprzednio złożone wyjaśnienia za wystarczające do wydania wyroku zaocznego (377 § 4 kpk).

Oskarżony może wnieść sprzeciw wobec orzeczenia wydanego zaocznie albo apelację (przy czym sprzeciw musi zawierać usprawiedliwienie nieobecności na rozprawie i sąd bierze go pod uwagę tylko w sytuacji, gdy uznaje przedstawione usprawiedliwienie za wystarczające).

Co grozi za niestawienie się do sądu jako pozwany?

W postępowaniu cywilnym, tak jak i w postępowaniu karnym, sąd może wydać wyrok zaoczny. Zgodnie z art. 339. § 1 k.p.c. dochodzi do tego wówczas, gdy:

- pozwany nie stawia się na rozprawę;

- pozwany jest obecny na rozprawie, ale nie bierze w niej udziału.

Co więcej, w świetle obowiązujących przepisów wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340, k.p.c.).

Tym samym strona pozwana, który nie stawia się na rozprawie, musi wziąć pod uwagę, że najprawdopodobniej wyrok i tak zapadnie – niezależnie od jego obecności bądź udziału. Należy również zaznaczyć, że w świetle obowiązujących przepisów milczenie pozwanego co do twierdzeń strony powodowej sprawia, że sąd może uznać te twierdzenia za fakty przyznane (230 k.p.c). W postępowaniu cywilnym nie przewiduje się natomiast przymusowego doprowadzenia.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których obecność pozwanego jest konieczna, np. gdy ten musi przedstawić istotne dla rozstrzygnięcia sprawy dokumenty. Wówczas brak stawiennictwa na rozprawie może skutkować karą grzywny.

Co grozi za niestawienie się do sądu jako świadek?

Zgodnie z art. 274. § 1 Kodeksu postępowania cywilnego świadkowi za nieusprawiedliwione niestawiennictwo grozi kara grzywny oraz powtórne wezwanie. Jeżeli – pomimo otrzymania drugiego wezwania – świadek się nie pojawi się na rozprawie, sąd może zarządzić jego przymusowe doprowadzenie i ukarać kolejną grzywną. Maksymalna wysokość grzywny za niestawiennictwo w postępowaniach cywilnych to pięć tysięcy złotych (art. 163. § 1 k.p.c.).

Sąd może anulować karę grzywny oraz odstąpić od przymusowego doprowadzenia pod warunkiem, że świadek usprawiedliwi swoje niestawiennictwo w ciągu siedmiu dni od otrzymania decyzji sądu lub na pierwszym posiedzeniu, na które dostanie wezwanie.

Z kolei w postępowaniach karnych brak stawiennictwa świadka na rozprawie skutkuje nałożeniem na niego kary pieniężnej w wysokości do 3000 złotych (art. 285 § 1 k.p.k.), a w niektórych wypadkach również jego zatrzymaniem i przymusowym doprowadzeniem (art. 285 § 2 k.p.k.). Co więcej, za uporczywe niestawiennictwo art. 287. § 2 Kodeks postępowania karnego przewiduje areszt świadka na okres do 30 dni.